10 nov Cu Chi tunnels

Vanmorgen 7.30u vertrekken om een bezoek te brengen aan de Cu Chi tunnels. Maar eerst moest er nog een kleine 2 uurtjes met de bus gereden worden. Onderweg werd er een stop gehouden om rubber bomen te zien. Dit zijn bomen waar de bevolking rubber vocht uit halen, door middel van een geultje in de barst van de boom te plaatsen en soms via een draad naar beneden te geleiden. Als de bomen ongeveer 30 j oud zijn worden ze gekapt om meubels van te maken. De nieuwe bomen geven de eerste 7 j geen rubber vocht. In de maand febr wordt er geen vocht uit de bomen gehaald. Na een paar km rijden zijn we aangekomen bij de Cu Chi tunnels.

Toen de eerste schop de grond in ging in de buurt van Cu Chi, was er in de regio een rubberplantage van een Franse autobandemfabrikant. De antikoloniale Vietminh groef hier eind jaren veertig de eerste tunnels. Aanvankelijk waren die bedoeld om wapens te verbergen, maar later werden ze een waardevolle schuilplaats voor de verzetstrijders zelf. Een decennium later beheersten Vietcongactivisten dit beruchte opstandige gebied en gingen veel plaatselijke dorpelingen ondergronds. Tegen 1965 liep er een tunnelnetwerk van 250 km onder Cu Chi en omgeving met de notoire guerrillabasis de ijzeren driehoek aan de overkant van de rivier de Saigon, zodat guerrillacellen van de Vietcong in het gebied contact konden onderhouden en Saigon konden infiltreren. Een deel liep onverschrokken onder de Amerikaanse legerbasis in Cu Chi door. Hoewel de compacte rode klei van het gebied erg geschikt was voor tunnelgraven en het terrein ook nog boven het waterpeil van de Saigon lag, werden de graafploegen met allerlei problemen geconfroteerd. Naast de slangen en schorpioenen die ze bij het graven tegen kwamen, moesten ze ook nog de aarde onopvallend wegwerken door die in bomkraters te verspreiden of 's avonds in de rivier te storten. In de tunnels moesten de plafonds worden geschraagd en aangezien hout schaars was vanwege de Amerikaanse bombardementen, stalen de tunnelbouwers ijzeren hekwerken van vijandelijke bases. Soms waren de tunnels maar 80 x 80 cm en lagen ze diep onder de grond. Ventilatieschachten (om rook en stank van de ondergrondse kachels af te voeren) werden gecamoufleerd met dik gras en termietnesten. Om de Amerikaanse speurhonden in verwarring te brengen werd er peper rondom de schachten gestrooid, soms wasten Vietcongleden zich zelfs met dezelfde zeep als Amerikaanse soldaten.

De leefomstandigheden onder de grond waren verschrikkelijk voor deze menselijke mollen. De tunnels stonken en werden 'smiddags zo warm dat de bewoners op de grond moesten liggen om genoeg zuurstof te krijgen. Het was er pikkedonker en bewoners leden aan tijdelijke blindheid wanneer ze weer boven de grond kwamen. Soms moest men weken aaneen ondergronds blijven, in het gezelschap van vleermuizen, ratten, slangen, schorpioenen, duizendpoten en vuurmieren. Die werden overigens ook ingezet voor de goede zaak: dozen vol schorpioenen en holle bamboestokken met gifslangen werden verborgen in de tunnels, waar Amerikaanse soldaten ze per ongeluk konden omstoten. Binnen de tunnelstelsels met meerdere verdiepingen waren er latrines, waterputten, vergaderruimtes, slaapzalen en rudimententaire siekenhuizen. Operaties werden uitgevoerd bij toortslicht met instrumenten die waren gemaakt van munitiescherven. Het bloed van de patient werd opgevangen en met een rubbereb slang en een fietspomp weer aan hem toegediend. Soms kreeg men medicamenten in handen door ARVN soldaten in Saigon om te kopen. Artsen gebruikten ook kruiden en acupuntuur en zelfs honing, met zijn ontstekingsremmende werking. De keukens bereidden alles wat men te pakken kon krijgen. Doordat rijst en fruit oogsten werden vernietigd, bestond het dieet voornamelijk uit tapioca, bladeren en wortels. Soms vervoerden de bomscherven naar Saigon om als schroot te verkopen en kon daarvan eten worden gekocht. Het moreel werd deels hoog gehouden door theatergroepen die rondtrokken in de tunnels.

Amerikaanse pogingen om de Vietcong uit de tunnels te drijven mislukten keer op keer. Vanuit grote basiskampen rondom Saigon evacueeren ze midden jaren zestig dorpelingen naar strategische plaatsen om daarna met ontbladeringsmiddel en bulldozen de dekking van de Vietcong te vernietigen met verschroeide aarde operaties zoals Cedar Falls in 1967. Ook toen werden de tunnels zelden effectief vernietigd. Een soldaat beschreef die pogingen indertijd als de Grand Canyon met een hooivork vullen. Soldaten gooiden gasgranaten in de tunnels of drongen binnen met alleen een zaklamp, mes en pistool. De echte bikkels die zich specialiseerden in zulke ondergrondse aanvallen werden bekend als tunnelratten. In het donker werden ze opgewacht door boobytraps van scherpe bamboestaken, bommen van colablikjes en blindgangen. De tunnels waren laag en smal en de iingangen zo krap dat Amerikaanse soldaten vaak niet naar binnen konden.

Terwijl wij de exursie voortzetten, kwamen wij de schuilkelders tegen. Edwin heeft deze geprobeerd, het was een smalle gat onder de grond waar een deksel overheen werd gedaan. Er werd wel goed bladeren op de deksel gelegd, zodat het niet zichtbaar was. Ook werden er verschillene vallen gedemonstreerd. Als laatste kon er door een ondergrondse tunnel gelopen / gekropen geworden. Om een indruk te geven hoe het in de oorlog was. Edwin heeft de langste tunnel onder de grond gedaan. (100 m)

Terug in Saigon was het even rusten om daarna een hapje te eten.